نرم افزار کتیا (CATIA)‏ مخفف (Computer Aided Three-dimensional Interactive Application)‏ یک نرم‌افزار طراحی، مهندسی، ساخت به کمک کامپیوتر است که توسط شرکت داسو سیستم (Dassault System) تولید شده‌است.
شرکت آی بی ام نیز در امور بازاریابی و فروش این نرم‌افزار با داسو سیستم همکاری دارد.
رقبای اصلی نرم افزار کتیا در بازار پرو انجینیر (pro engineer) و یونیگرافیکس (Uni Graphics) می باشد.

نرم افزار کتیا نرم افزاری قوی برای طراحی به کمک کامپیوتر (CAD)، مهندسی (تحلیل) به کمک کامپیوتر (CAE) و ساخت به کمک کامپیوتر (CAM) از سیستمهای مطرح روز دنیا در صنایع هوافضا (هواپیما سازی)، دریائی، عمران (ساختمانی)، خودرو سازی، طراحی سازه، ادوارات صنعتی، کارخانجات لوازم خانگی و ... که از این نرم افزار در پرسه های طراحی صنعتی خود استفاده می کنند.

از نتایج استفاده نرم افزار کتیا میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاهش زمان طراحی
- کاهش خطا در طراحی
- بهینه کردن طرح کاهش زمان تولید
- افزایش کیفیت محصول
- افزایش سود دهی

نخستین نسخه کتیا در سال ۱۹۸۱ به بازار عرضه شد و بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان مانند بوئینگ، ایرباس، آئودی و... از استفاده‌ کنندگان این نرم‌افزار به شمار می‌روند.

برخی از شرکتهای بزرگی که از CATIA استفاده می نمایند:
Boeing - AIRBUS - BMW - Volvo Trucks - Audi - Ford - Bosch - Toyota Motorsport - SNUGTOP - Nissan - WIA - Koito Manufacturing - SERRA SOLDARURA -Intergral Poweratin - Ichikoh - Baldwin Filters - ETAS GMbH - IVM Automotive - Siemens - Stadler Rail Group - Evernham Motor - Comau - Asmo - DBM Reflex - SsangYong Motor - KIA Motor - Bertrandt AG & ...

در ایران نرم افزار CATIA ابتدا توسط شرکتهای خودروسازی ایران خودرو (IRAN Khodro) و سایپا (SAIPA) خریداری شد. پس از یادگیری این نرم افزار توسط مهندسین CATIA به محبوب ترین نرم افزار مهندسی کشور در میان مهندسین و دانشجویان مبدل شد، به طوری که هم اکنون کتیا در صنایع مختلف در ایران استفاده می شود.
CATIA یکپارچگی مناسب و قدرتمندی بین منابع انسانی و ابزارها و روشها و منابع های طراحی، مهندسی و ساخت در یک فرآیند کامل را ایجاد میکند.

امروزه از نرم افزار catia در ایران بیشتر جهت:
- طراحی قطعات مختلف
- نقشه کشی
- مهندسی معکوس
- طراحی قالب
- ماشینکاری
استفاده می‌گردد. در صورتی هدف سازندگان اصلی، تحت پوشش قرار دادن هر فعالیت مهندسی به کمک نرم افزار catia می‌باشد، به نحوی که می‌توان نام این نرم افزار را در اغلب بزرگترین پروژه‌های صنعتی جهان دید.

از توانمندیهای برجسته دیگر کاتیا:
- پرورش خلاقیت و نوآوری
- به اشتراک گذاشتن دانش فنی در فرآیندها
- ارتباط مستقیم بین طرح سه بعدی مجازی و محصول واقعی
- کاهش حلقه های طراحی
نرم افزار CATIA را می‌توان قوی ترین نرم افزار در زمینه CAD و CAM دانست و در زمینه CAE این نرم افزار با نرم افزار مکمل خود نرم افزار آباکوس ABAQUS کامل می‌گردد. به نحوی حل پیچیده ترین پروژه‌های آنالیزی جهان نیز در این نرم افزار انجام پذیر می‌باشد.


قابلیت‌های نرم افزار کتیا CATIA چیست؟
- طراحی قطعات
- مونتاژ قطعات
- طراحی سطوح
- نقشه کشی
- شبیه سازی
- ورق کاری
- طراحی سازه
- قالب سازی
- ماشین کاری
- تهویه مطبوع
- ایجاد روابط ریاضی
- برنامه نویسی
- لوله کشی
- انتشار نقشه‌های ساخت
- مدیریت پروژه‌ها
- مشارکت مهندسین
- طراحی صنعتی در یک یا چند پروژه طراحی کارخانه
- مدیریت کارخانجات
- و...


ویژگی های نرم افزار کتیا CATIA چیست؟
1- رابط گرافیکی قوی در نورپردازی در هر لحظه و به طور پیوسته و دوران نقشه بدون دوران نوشته‌های آن.
2- هوشمندی در بکارگیری دستورات، بعد از اجرای هر دستور، دستورات زیر مجموعه آن فعال می‌شود.
3- مراحل ایجاد ترسیم به شکل نمودار درختی قابل مشاهده و به هر مرحله می‌توان مراجعه کرد و تغییرات مورد نظر را به آن بخش اعمال نمود.
4- نرم افزار کتیا توانایی ترسیم و تحلیل در اکثر گرایش‌های فنی مانند: مکانیک، عمران، تأسیسات، برق صنعتی، الکترونیک، و... را دارد.
5- ویژگی ساخت مدل‌های مرکب از سطوح و احجام.
6- ویژگی به شکل مجموعه بودن (مجموعه‌ای از توانایی‌ها).
7- نگهداری تاریخچه تغییرات ایجاد شده بر روی مدل، این ویژگی سبب می‌شود که در کتیا بتوان عملیات را به قبل برگرداند و یا عملیاتی را حذف و یا بی اثر کرد.
8- امکان تعریف ابعاد وابسته، این ویژگی کارایی خود را در مدل‌های پیچیده نشان می‌دهد، چون وقتی یکی از ابعاد را تغییر دهیم بقیه هم به دلیل پارامتریک بودن تغییر می‌کنند.
9- مشاهده به هنگام تغییرات، با این ویژگی می‌توان در هنگام اضافه کردن یک مشخصه تغییراتی که در آینده به وجود می‌آید را به عینه ملاحظه کرد.
10- محیط راحت و کارا، محیط گرافیکی کتیا قوی و کاربرپسند است و طراحی‌ها به خوبی به نمایش گذاشته شده‌اند.


توانمندیهای دیگر نرم افزار کتیا CATIA چیست؟
1- در قسمت قطعات مکانیکی، با تولید G-code می‌توان به دستگاه‌های تراشکاری cnc متصل تا قطعه ساخته شود.
2- مدل سازی قطعات ساده تا پیچیده از ماوس گرفته تا بدنه خودرو و هواپیما
3- شرکت‌های هواپیماسازی همچون بوئینگ و شرکت‌های خودروسازی همچون فورد و نیسان نیز از نرم افزار کتیا به طور گسترده‌ای استفاده می‌کنند.
4- محیط‌های مدل سازی (Solid Model):این قسمت که در زیر مجموعه ماژول Mechanical Design قرار دارد برای مدل کردن قطعات توپر (Solid) و مجموعه مونتاژی و طراحی قالب و طراحی مدل‌های ورق کاری (Sheetmetal)، نقشه کشی صنعتی، تلورانس گذاری و... استفاده می‌شود.
5- مدل سازی سطوح: این قسمت علاوه بر ساخت سطوح پیچیده قابلیت انجام مدل‌سازی روی ابر نقاط و فایل‌های حاصل از اسکن سه بعدی را نیز دارا است.
6- محیط ماشین‌کاری: پس از ساخت مدل به کمک قابلیت‌های محیط ماشین‌کاری به راحتی می‌توان عملیات ماشین‌کاری مورد نیاز برای تهیه قطعه مدل شده از روی قطعه خام را تعریف کرده و هر مرحله از ماشین‌کاری را به صورت متحرک (انیمیشن) مشاهده کنید.
7- محیط تحلیل المان محدود: به کمک قابلیت‌های این محیط می‌توانید قطعات و مدل‌های مونتاژی ساخته شده در این نرم افزار را تحلیل کرده و مواردی مانند تغییر شکل، توزیع تنش و... را در آن‌ها بدست آورد.
8- طراحی و تحلیل مکانیزم‌ها: به کمک این قابلیت از نرم افزار Catia می‌توانید پس از تعریف اتصالات بین اجزای مختلف مکانیزم، حرکت مکانیزم را مشاهده کرده و آن‌ را تحلیل کنید.
9- به کاربر اجازه می‌دهد به راحتی که از یک محیط کاری به محیط کاری دیگر منتقل گردد. به عنوان مثال شما پس از این که در محیط Digitized Shape Editor از یک ابر نقاط اسکن تهیه کردید به راحتی می‌توان در محیط Generative Shape Design و یا Free Style از آن Surface تهیه کنید.


محیط های کاری نرم افزار کتیا CATIA چیست؟
1- محیط های مدل سازی : این قسمت که در زیر مجموعه ماژول Mechanical Design قرار دارد برای مدل کردن قطعات توپر (Solid) و مجموعه مونتاژی و طراحی قالب و طراحی مدل های ورقکاری (Sheetmetal)، نقشه کشی صنعتی ،تلرانس گذاری و ... استفاده میشود.
2- مدل سازی سطوح: این قسمت علاوه بر ساخت سطوح پیچیده قابلیت انجام مدلسازی روی ابر نقاط و فایلهای حاصل از اسکن سه بعدی را نیز دارا است.
3- محیط ماشینکاری: پس از ساخت مدل به کمک قابلیتهای محیط ماشینکاری براحتی میتوان عملیات ماشینکاری مورد نیاز برای تهیه قطعه مدل شده از روی قطعه خام را تعریف کرده و هر مرحله از ماشینکاری را بصورت متحرک (انیمیشن) مشاهده کنید.
4- محیط تحلیل المان محدود: به کمک قابلیتهای این محیط میتوانید قطعات و مدلهای مونتاژی ساخته شده در این نرم افزار را تحلیل کرده و مواردی مانند تغییرشکل ،توزیع تنش و ... را در آنها بدست آورد.
5- طراحی و تحلیل مکانیزمها: به کمک این قابلیت از نرم افزار Catia میتوانید پس از تعریف اتصالات بین اجزای مختلف مکانیزم حرکت مکانیزم را مشاهده کرده و آنرا تحلیل کنید.


تفاوتهای نرم افزار اتوکد AutoCAD و نرم افزار کتیا CATIA چیست؟
در نرم افزار اتو کد بیشتر از محیط دو بعدی برای ترسیم قطعات استفاده میشود البته این بدان معنا نیست که در اتو کد میحط سه بعدی نداریم. و در اتو کد استفاده از دستورات گاهی وقتها چند مرحله ای میباشد (مثلا دستور TRIM اول باید مشخص کنیم برای نرم افزار که از کجا و کدام خطها ویا بین چه خطی را میخواهیم تریم کنیم و یا برای ایجاد کردن یک کرو و یا یک خم بین دو خط اول باید مقدار تریم را مشخص کنیم و دیگر مشکلات، ولی در نرم افزار کتیا ما این مشکلات را نداریم.

- در نرم افزار کتیا در یک محیط قطعه را هم دوبعدی میتوان کشید و همان قطعه را با اجرای یک دستور به محیط سه بعدی برد و باز با اجرای یک دستور ساده دیگر همان قطعه را به محیط مونتاژ برد و یا محیطهای دیگر.
- اجرای دستورات مختلف در کتیا تک مرحله ای است یعنی وقتی دستور TRIM را انتخاب میکنیم فقط لازم است روی خط مورد نظر را کلیک کنیم آن خط پاک میشود بقیه دستورات نیز به همین صورت میباشد در ضمن در محیط سه بعدی نیز میشود TRIM کرد و یا در جای از قطعه کروی ایجاد کرد که این امکان در نرم افزار اتو کد وجود ندارد.
- بروی قطعه ای در نرم افزار کتیا میتوان ماشین کاری، جوشکاری، ورق کاری، رنگ آمیزی و حتی تعیین جنس آن را انجام داد که این امکانات در اتو کد امکان پذیر نمی باشد.
- بعد از اتمام کار طراح میتواند قطعه ای را قبل از هزینه کردن و ساخت با فلز ببیند واشکالات آن را برطرف کند اینگونه محیطها در اتوکد نمیباشد و در اتوکد نمیتوان فهمید قطعه بعد از ساخت چگونه میشود ولی در کتیا این امکان برای طراحان فراهم می باشد.
- در کتیا وزن قطعه نیز قابل بررسی و تعیین میباشد، میتوان فهمید که این قطعه چه وزنی دارد و چه فشاری را میتواند تحمل کند.


توجه
هنگامی که وارد محیط کاری نرم‌افزار CATIA می‌شوید، با فهرستی از برنامه‌های متفاوت روبرو می‌شوید که آموختن هرکدام از آن‌ها لازمه‌ یادگیری تخصص خاصی می‌باشد. پس باید توجه نمایید که آموختن نرم‌افزار CATIA به طور کامل امکان‌پذیر نمی‌باشد و افراد گوناگون هر کدام در زمینه‌ کاری و تخصصی خود می‌توانند بخشی از نرم‌افزار را فرا بگیرند.


خلاصه
CATIA
Computer Aided Three Dimensional Interactive Application
ساخت شرکت Dassault System است.

این نرم افزار دارای قابلیت هایی چون:
- تحلیل المان محدود FEM
- شبیه سازی سینماتیکی
- مدیریت مدارهای الکتریکی
- ارگونومی
- piping
-  برنامه نویسی
و ... میباشد.

یکی از ویژگی های مهم این نرم افزار، پارامتریک بودن آن است، یعنی تمام مراحل ساخت مدل در فایل محتوی آن ذخیره می شود و در صورت نیاز، هرگاه تصمیم بگیرید، می توانید یک یا چند قسمت از مدل را ویرایش کنید که متناسب با ویرایش هر مرحله از مراحل ساخت مدل، مراحل بعدی نیز به طور خودکار ویرایش می شوند.حفظ ارتباط بین فایل هایی که از یکدیگر استخراج شده اند.
از دیگر قابلیت های مهم این نرم افزار است به طوری که مثلا با تغییر در فایل یک مدل سه بعدی که نقشه دو بعدی آن را قبلا تهیه و در فایل جداگانه ای ذخیره کرده اید، فایل نقشه آن به طور خودکار تغییر می کند.
این نرم افزار از جمله نرم افزارهای  CAD/CAM/CAE  میباشد که در هر یک از این موارد توانائی و قابلیت بسیاری را دارا میباشد، بطوریکه در اروپا به عنوان یک درس کاربردی در گرایشهای کارشناسی ارشد مکانیک تدریس میشود.
از جمله توانائیهای قابل توجه این نرم افزار قدرت بالای آن در مدلسازی سطوح پیچیده و ... میباشد.
همچنین این نرم افزار قابلیت ایجاد پروسه  G-CODE برای ماشینهای C.N.C را نیز دارد.
و در حال حاضر در صنعت قالب سازی و خودرو سازی این نرم افزار بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

اهم عناوین:

- SKETCHER
- PART  DESIGN
- ASSEMBLY
- DRAFTING
- SHEET METAL DESIGN
- SURFACE DESIGN & WIRE FRAME
- GENARATIVE SHAPE DESIGN
- FREE STYLE
- MODL DESIGN
- NC MANUFACTURING & DMU NAVIGATOR



مفهوم CAD چیست؟
طراحی و مدلسازی به کمک کامپیوتر
فناوری به وجود آوردن یک قطعه با استفاده از سیستم‌های رایانه، در اختیار قرار دادن ابزارهای بسیار قوی مدلسازی هندسی به روش احجام (Solid) و رویه‌ای (Surface) و ...

مفهوم CAM چیست؟
ساخت و تولید به کمک کامپیوتر
فناوری برنامه‌ریزی، مدیریت و کنترل عوامل تولید با استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای، تهیه برنامه‌های NC برای انواع ماشین های CNC ، تراش و فرز و SLA

مفهوم CAE چیست؟
فناوری تجزیه و تحلیل قطعات به وجود آمده در CAD با استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای، که به طراح این توانایی را می‌دهد تا با شبیه‌سازی شرایط واقعی بر روی قطعه، رفتار آن را در شرایط گوناگون پیش‌بینی نماید.، ارائه ابزارهای کمکی در مونتاژ، مشاهده و تحلیل‌های مهندسی

همه‌ نرم‌افزارهایی که در صنایع گوناگون در جهان استفاده می‌شود دارای یک یا چند قابلیت بالا می‌باشد ولی در شیوه و کیفیت ارائه‌ی سرویس‌های بالا به مشتریان خود دارای تفاوت‌های بسیاری می‌باشند که باعث می‌شود هر نرم‌افزاری مشتری ویژه‌ی خود را داشته باشد. مهمترین نرم‌افزارهایی که در حیطه‌ طراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی نمود.

نرم‌افزارهای کتیا (CATIA) و Pro/Engineer از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. چون این نرم‌افزارها نه تنها دارای برنامه‌های جانبی متعددی برای پشتیبانی سه دسته‌ نرم‌افزار CAD/CAM/CAE می‌باشند، بلکه می‌توان با آن همه‌ مراحل پس از تولید از جمله شبیه‌ سازی خطوط تولید،‌ سفارشات، فروش،‌ خدمات پس از فروش، انبارداری و ... را انجام داده و همچون یک سیستم یکپارچه رابطه‌ میان تولید و سایر بخش‌های نام‌برده را از طریق سیستم‌های رایانه‌ای برقرار نمایند. در یک کلام، از زمان آفرینش یک محصول تا زمانی که محصول به دست مشتری می‌رشد، تحت کنترل و نظارت یک سیستم یکپارچه است.

مفهوم PLM چیست؟
حمایت از چرخه حیات محصول
به چرخه‌ زندگی یک محصول از زمان شکل گرفتن ایده‌ آن در ذهن یک طراح یا مشتری، تا زمان ساخت و تحلیل و تولید قطعات و مونتاژ،‌ بسته‌بندی، انبارداری، سفارش، فروش و حتی بازیافت محصولات گفته می‌شود.

مفهوم PDM چیست؟
به مدیریت اطلاعات چرخه‌ تولید از زمان طراحی تا تولید چرخه‌ محصول گفته می‌شود.